De Nederlandse hightechindustrie staat voor een essentiële transformatie die wordt gedreven door digitalisering, innovatieve verrekeningsmethoden en de opkomst van de circulaire economie. Dit zijn niet alleen trends die de industrie vooruithelpen, maar noodzakelijke ontwikkelingen om de internationale concurrentiepositie te behouden en te versterken. Het verhogen van productiviteit, verbeteren van efficiëntie en het creëren van eerlijke samenwerkingsmodellen in de waardeketen zijn cruciale onderdelen in deze transitie.
Digitalisering is al jarenlang een belangrijk speerpunt voor de industrie, maar de huidige arbeidsmarktuitdagingen versterken de urgentie ervan. “Om de krapte op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden, is een productiviteitsgroei van minimaal vijf procent per jaar nodig,” stelt Mark Courage, directeur Smart Industry bij TNO, in een interview. Bedrijven die digitalisering omarmen, zetten stappen richting een hogere operationele efficiëntie door het gebruik van IoT, ERP-systemen en data-analyse. Door deze technologieën in te zetten, kunnen bedrijven hun productieprocessen stroomlijnen en sneller inspelen op veranderende marktomstandigheden.
Echter, Courage waarschuwt dat veel kleinere bedrijven in de hightechsector nog vastzitten in verouderde processen, waardoor zij moeite hebben om mee te komen met de koplopers. Een groot deel van het MKB heeft beperkte middelen en tijd om te investeren in digitalisering. Daarom is er behoefte aan platforms die het MKB ondersteunen in de overstap naar Industrie 4.0. Tech2B, een netwerkplatform voor de hightechindustrie, speelt hierin een cruciale rol door bedrijven te verbinden en toegang te bieden tot kennis en partners in de keten. Op deze manier helpt digitalisering niet alleen grote spelers, maar ook kleinere bedrijven om hun efficiëntie en concurrentievermogen te vergroten.
Naast de noodzaak van digitalisering ontstaat er een groeiende behoefte aan nieuwe verrekeningsmethoden binnen de toeleveringsketen. Het traditionele tenderproces, waarbij de laagste bieder meestal wint, leidt vaak tot inefficiënties en oneerlijke inkomstenverdeling binnen de keten. Mark Courage stelt in het interview dat vaste partnerschappen een effectievere benadering zouden zijn. Door langetermijnrelaties aan te gaan, kunnen bedrijven kosten besparen, sneller schakelen en gezamenlijk investeren in de nieuwste technologieën. Dit model, dat vergelijkbaar is met de samenwerking in de bouwindustrie, kan zorgen voor snellere besluitvorming en efficiëntere processen in de hightechsector.
Courage pleit daarnaast voor een cultuurverandering bij grote bedrijven, zoals OEM’s en first-tier leveranciers, om eerlijke beloningsstructuren binnen de keten te stimuleren. Hij legt uit dat innovatieve verrekeningsmethoden, waarbij elke partij wordt beloond voor de toegevoegde waarde die zij levert, cruciaal zijn om een duurzaam en eerlijk ecosysteem te creëren. “Vijf keer een offerte maken voegt geen waarde toe,” aldus Courage. Door vaste samenwerkingsverbanden en gestandaardiseerde verrekeningsmethoden te implementeren, kunnen bedrijven tijd besparen en zorgen voor een eerlijke verdeling van inkomsten door de hele keten heen.
In lijn met de digitalisering en efficiëntere samenwerkingsmodellen staat de transitie naar een circulaire economie. De Europese Unie zet sterk in op duurzaamheidsdoelen en werkt aan wetgeving die hergebruik en recycling stimuleert. Dit vraagt niet alleen om technische innovaties, maar ook om een herziening van het ontwerp en de productie van producten, zodat deze repareerbaar en recyclebaar zijn.
Volgens Courage speelt data hierbij een centrale rol. In het interview benadrukt hij dat veilige Europese dataplatformen, zoals Data Spaces, essentieel zijn voor het delen van informatie binnen de waardeketen. Door toegang te hebben tot gedetailleerde productinformatie kunnen bedrijven niet alleen hun productieprocessen optimaliseren, maar ook bijdragen aan de circulaire economie door duurzame keuzes te maken in het ontwerp en onderhoud van producten. Een belangrijke aanvulling hierop is de invoering van een digitaal productpaspoort, dat inzicht biedt in de materialen en herbruikbaarheid van producten gedurende hun levenscyclus.
Industrie 4.0 richt zich op automatisering en digitalisering, maar de komende jaren zien we een opkomst van Industrie 5.0, waarin de menselijke factor opnieuw centraal komt te staan. In deze fase zullen mens en technologie nauwer samenwerken om repetitieve taken te automatiseren en meer ruimte te bieden voor creatieve en strategische werkzaamheden. Door de integratie van robotica, AI en data-analyse kunnen bedrijven repetitieve handelingen automatiseren, waardoor medewerkers meer tijd krijgen voor innovatie en probleemoplossing.
Mark Courage ziet de opkomst van Industrie 5.0 als een kans om de arbeidsmarkt inclusiever en duurzamer te maken. Technologie moet niet alleen de productiviteit verhogen, maar ook de kwaliteit van werk verbeteren. Door deze verschuiving wordt de menselijke creativiteit en het vermogen om complexe problemen op te lossen ondersteund door technologie, waardoor bedrijven veerkrachtiger worden en beter kunnen inspelen op de snel veranderende marktvraag.
De toekomst van de Nederlandse hightechindustrie hangt af van de mate waarin bedrijven erin slagen om digitalisering, eerlijke verrekeningsmethoden en duurzaamheid te integreren in hun dagelijkse processen. Platforms zoals Tech2B en Europese dataplatformen spelen hierin een essentiële rol door bedrijven met elkaar te verbinden en kennisdeling te bevorderen. Het is van groot belang dat de industrie deze stappen gezamenlijk zet om te kunnen groeien in een tijdperk van toenemende internationale concurrentie en strikte duurzaamheidseisen.
De transitie vraagt om investeringen, niet alleen in technologie maar ook in het ontwikkelen van nieuwe bedrijfsmodellen en samenwerkingsovereenkomsten die duurzame groei mogelijk maken. Door deze innovatie zal de hightechindustrie niet alleen efficiënter, maar ook eerlijker en toekomstbestendiger worden.