De Nederlandse technologische industrie staat onder toenemende druk door de torenhoge netwerkkosten voor elektriciteit, die aanzienlijk hoger zijn dan in omringende landen. Deze kostenstijging heeft een negatieve impact op het concurrentievermogen van Nederlandse bedrijven en dreigt toekomstige investeringen in een duurzame industrie naar het buitenland te verdrijven. Dit blijkt uit het rapport ‘Grid Fee Outlook for the Netherlands 2045’, dat op 14 augustus 2024 werd gepresenteerd aan Sophie Hermans, minister van Klimaat en Groene Groei.
Het rapport, opgesteld door onderzoeksbureau Aurora in opdracht van de Nederlandse energie-intensieve industrie, schetst een zorgwekkend beeld. De netwerkkosten voor elektriciteit in Nederland zijn in de afgelopen twee jaar verdrievoudigd en liggen nu ongeveer 80% hoger dan in omliggende landen. Deze stijgende trend zal volgens het rapport tot 2045 onverminderd doorgaan, tenzij het beleid wordt aangepast.
Deze situatie plaatst de Nederlandse industrie in een bijzonder nadelige positie ten opzichte van andere Europese landen en wereldwijde concurrenten. Theo Henrar, voorzitter van FME, benadrukt dat de Europese industrie al een dalend aandeel in de wereldeconomie ziet, van 22% in 2001 naar 14,5% in 2021. De hogere energiekosten spelen hierbij een cruciale rol. "Binnen Europa is Nederland het duurste jongetje van de klas. Actie van het kabinet is daarom dringend nodig om verdere uitholling van onze industrie te voorkomen," aldus Henrar.
Het FME-lidbedrijf Nyrstar, een volledig geëlektrificeerde metaalproducent in Budel, ervaart de gevolgen van de torenhoge netwerkkosten dagelijks. General manager Henk Leendertse wijst op de extreme verschillen in netwerktarieven tussen Nederland en de buurlanden, wat de financiële resultaten van het bedrijf zwaar onder druk zet. “Een duurzame toekomst voor onze 1.600 directe en indirecte medewerkers in Nederland staat op het spel, net als investeringen in verdere verduurzaming en flexibiliteit,” waarschuwt Leendertse.
Nyrstar speelt een cruciale rol in de energietransitie door middel van flexibele stroomafname, wat helpt bij het balanceren van het elektriciteitsnet. Maar met de huidige onzekerheid rondom de voortzetting van de regeling IKC-ETS, komt ook de binnenlandse productie van essentiële metalen voor de energietransitie in gevaar.
Om de torenhoge netwerkkosten te compenseren, heeft FME in een eerdere brief aan de minister van Klimaat en Groene Groei drie belangrijke voorstellen gedaan:
FME stelt voor om de benodigde € 436 miljoen voor de CEI- en VCR-regelingen vanaf 2025 te financieren uit de ongeveer € 1 miljard die Nederland jaarlijks ontvangt van de Europese Commissie via het ETS-systeem. Door deze CO2-belastingen van de industrie te herinvesteren in de energietransitie, kan het kabinet een gelijk speelveld herstellen en de verduurzaming van de Nederlandse energie-intensieve industrie waarborgen. Dit is essentieel voor het behoud van werkgelegenheid en het toekomstige verdienvermogen van Nederland.
De uitdagingen waarvoor de Nederlandse technologische industrie staat, zijn groot. Zonder ingrijpen dreigen hoge netwerkkosten niet alleen de concurrentiepositie van Nederland te ondermijnen, maar ook de cruciale energietransitie te belemmeren. Actie van de overheid is noodzakelijk om te voorkomen dat de Nederlandse industrie verder wordt uitgehold en toekomstige duurzame investeringen uitblijven. Het is tijd voor een gelijk speelveld, zodat Nederland zijn positie in de wereldwijde economie kan behouden en versterken.